17 เมษายน 2567 เราได้เดินทางมาที่ “บ้านบางกลอย” ร่วมงานรำลึก 10 ปี ที่บิลลี่หายตัวไป ที่ด่านมะเร็ว อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน ต.ห้วยแม่เพรียง อ.แก่งกระจาน จ.เพชรบุรี
ตลอด 10 ปีที่ 'บิลลี่' สูญหายไป ไม่ได้ทำให้เจตนารมณ์ของเขาสูญสิ้น เกิดการตื่นตัวของเครือข่ายชาติพันธุ์ ออกมาเรียกร้องสิทธิ และนำไปสู่การเรียกร้องจนออกเป็นกฎหมายป้องกันและปราบปรามการทรมานและป้องกันบุคคลสูญหายซึ่งมีผลบังคับใช้แล้ว
ตลอด 10 ปีที่ 'บิลลี่' สูญหายไป ไม่ได้ทำให้เจตนารมณ์ของเขาสูญสิ้น เกิดการตื่นตัวของเครือข่ายชาติพันธุ์ ออกมาเรียกร้องสิทธิ และนำไปสู่การเรียกร้องจนออกเป็นกฎหมายป้องกันและปราบปรามการทรมานและป้องกันบุคคลสูญหายซึ่งมีผลบังคับใช้แล้ว
![17 เมษายน 2567 เราได้เดินทางมาที่ “บ้านบางกลอย” ร่วมงานรำลึก 10 ปี ที่บิลลี่หายตัวไป ที่ด่านมะเร็ว อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน ต.ห้วยแม่เพรียง อ.แก่งกระจาน จ.เพชรบุรี](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-03_0.jpg)
![ทันทีที่ข้ามสะพานเข้าสู่หมู่บ้าน เด็ก ๆ ที่นี่วิ่งกรูมาหาและยกมือไหว้ กล่าวทักทายด้วยภาษาไทย](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-04_0.jpg)
![ในหมู่บ้านมีร้านค้าเล็ก ๆ อยู่ราว 2 ร้าน ขายเครื่องดื่มดับร้อน ทั้งน้ำแข็งไส น้ำอัดลม ลูกชิ้นปิ้ง ลูกชิ้นทอด ขนมกรุบกรอบ รวมไปถึงพืชผัก เครื่องปรุงอาหาร ที่พอได้ขายให้คนในหมู่บ้าน แม่ค้าบอกว่า “อาศัยติดรถที่เขาลงไปซื้อมาขาย เพราะระยะทางที่นี่ไปถึงตัวเมือง ค่อนข้างไกลใช้เวลาเดินทางเกือบ 3 ชั่วโมง”](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-05_0.jpg)
![“ปู่คออี้”
เสียงดังฟังชัดจากเด็กตัวเล็ก ๆ วัย 5 - 6 ขวบ ที่แข่งกันตอบชื่อตามภาพได้อย่างมั่นใจ เมื่อถามว่ารู้ไหมว่าคนนี้เป็นใคร ที่ลานกลางหมู่บ้านได้จัดพื้นที่เป็นลานฉายหนังสั้นแบบ “หนังกลางแปลง” และจัดนิทรรศการเล่าเรื่อง “ใจแผ่นดิน” ที่อธิบายถึงสิ่งที่เกิดขึ้นกับกลุ่มชาติพันธุ์ชาว “ปกาเกอะญอ” บรรพบุรุษที่ถูกขับไล่ลงมาจากบางกลอยบน หรือ ใจแผ่นดิน](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-06_0.jpg)
![กิจกรรม 3 เมนูโปรด ของบิลลี่ อย่างแรกคือ “หมาก” ที่นำเสนอโดย “ชิลลี่” อภิสิทธิ์ เจริญสุข เพื่อนของบิลลี่ ที่บอกว่า ในทุกวันเวลาว่างจากงาน เขามักจะล้อมวงกินหมาก คล้าย ๆ กับ “สภากาแฟ” และพูดคุยเรื่องราวที่ชาวบ้านถูกกระทำ หารือทางออก และวันนี้เขาจึงอยากนำเมนูนี้มาให้ทุกคนได้ลิ้มรส](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-07_0.jpg)
![“ล้อมกองไฟ เผามัน” อีกเมนูที่เป็นหนึ่งในความทรงจำระหว่าง “ไก่” หรือ เกรียงไกร ชีช่วง ประธานสภาชนเผ่าพื้นเมืองแห่งประเทศไทย ที่เคยได้มีช่วงเวลาหนึ่งกับบิลลี่ เขาบอกว่าปกติเวลาพบเจอกันจะคุยกับในห้องประชุม เจอแต่เรื่องราวเครียด ๆ หนัก ๆ แต่มีครั้งหนึ่งที่ได้ล้อมวงคุยรอบกองไฟแบบนี้ และเรื่องที่คุยก็เป็นเรื่องสนุกสนาน ผ่อนคลาย ได้เห็นอีกมุมของบิลลี่ ก็ได้เอากล้วย และมัน มาปิ้งกินกัน](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-08_0.jpg)
![น้ำพริกตาละวี ผักต้ม - แกงหน่อไม้
เมนูโปรดประจำตัวของบิลลี่ ที่วันนี้ “มึนอ” พิณนภา พฤกษาพรรณ ภรรยาของบิลลี่ ทำมาให้ทุกคนกินเป็นกับข้าวมื้อเย็น](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-09_0.jpg)
![มึนอ บอกว่า น้ำพริกใส่ปลาดุกและปรุงด้วยกะปิปลา (กะปิที่ทำจากเนื้อปลา) มีรสชาติเผ็ดเค็มกินคู่กับผักต้ม ผักสด](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-10_0.jpg)
![ส่วนอีกเมนูคือ “แกงหน่อไม้” รสชาติออกเปรี้ยว คล้ายแกงใต้ “ถ้าพี่บิลลี่ทำรสชาติจะอร่อยเข้มข้นกว่านี้ เขาจะเอาหมูไปย่างก่อนด้วย วันนี้มึนอทำแบบง่าย ๆ เร็ว ๆ อาจจะไม่อร่อยเท่าฝีมือพี่บิลลี่” มึนอเล่า](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-11_0.jpg)
![เมื่อตักอาหารเรียบร้อยแล้ว มึนนอกับลูกสาว “น้องเบญ” ลูกสาวคนที่ 4 นั่งกินข้าวเย็นด้วยกัน](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-12_0.jpg)
![พิธีรำลึกวันนี้ ได้นำรูปของ บิลลี่ ปู่คออี้ และกิ๊ป ซึ่งทั้ง 3 คน เป็นตัวแทนของการต่อสู้เพื่อนสิทธิชาวบางกลอย](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-13_0.jpg)
![โดยให้ครอบครัวร่วมกล่าวรำลึก ยืนสงบนิ่ง และพรมน้ำ โดยในพิธีมีร้องเพลงปกาเกอะญอด้วย](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-14_0.jpg)
![หนังสั้นเรื่องเล่าบางกลอย
เป็นอีกกิจกรรมที่เด็ก ๆ และคนในชุมชน ให้ความสนใจอย่างมาก โดยหนังที่นำมาฉาย มี 3 เรื่อง คือ](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-15_0.jpg)
![1.เรื่อง ‘ วิถีชีวิต’ เป็นหนังที่บิลลี่ทำขึ้นมาเพื่อเล่าเรื่องราวการถูกขับลี่ลงมาจากใจแผ่นดิน และความเป็นธรรมที่เกิดขึ้น 2. เรื่อง ‘Billy the way of life’ 3. เรื่อง ‘The purple Kingdom’ เดินเรื่องโดย มึนอ และลูก ๆ ที่สามีสูญหายไป](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-16_0.jpg)
![“โพเราะจี รักจงเจริญ” แม่ของบิลลี่ ออกมาร่วมงานรำลึกครั้งนี้ด้วย และนั่งดูหนังสั้นอยู่หน้าจอฉายหนัง ก่อนเดินหายไปที่หลังจอเพื่อกลับเข้าที่พัก ในมือมีกล่องความทรงจำ ที่ทีงานมอบให้เพื่อใส่ของที่บอกเล่าความทรงจำ](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-17_0.jpg)
![เช้าวันต่อมาเราเดินสำรวจรอบ ๆ หมู่บ้าน อาหารเช้าของคนที่นี่ เกือบทุกบ้าน คือ น้ำพริกตาละวี ผักต้ม “นิรันดร์ พงษ์เทพ” ผู้ใหญ่บ้านบางกลอย เล่าให้ฟังว่า ทุกวันนี้ชีวิตคนที่นี่ไม่ได้ดีขึ้นกว่าก่อน ยังมีปัญหาที่ดินทำกินไม่เพียงพอ ปลูกพืชผลไม่ขึ้น น้ำ ไฟ ไม่ได้มีใช้อย่างพอเพียง แม้จะมีหลายโครงการเข้ามาก็ตาม บางคนก็กำลังโดยให้รื้อบ้านออก เพราะสร้างบนที่ดินสิทธิ์คนอื่น แม่บ้านต้องอาศัยการปักทอผ้าเป็นรายได้ ส่วนผู้ชาย ต้องออกไปหางานรับจ้างใช้แรงงานทำข้างนอก](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-18_0.jpg)
![ดินไม่ดี ปลูกอะไรก็ไม่ขึ้น “กล้วยขั้นบันได” บนแปลงสาธิตเกษตร ที่ชาวบ้านเรียกให้คล้องกับ “นาขั้นบันได” ที่เคยมีโครงการให้ชาวบ้านปลูกข้าว แต่ไม่ได้ผล พงษ์ศักดิ์ ต้นน้ำเพชร ตัวแทนชาวบางกลอย เล่าว่า โครงการแปลงเกษตรสาธิตนี้เริ่มเมื่อปี 2562 ปลูกพืชหลายชนิด ด้วยสภาพดินทราย หน้าดินเป็นขั้นบันได ทำให้ปลูกรอดเพียงอย่างเดียวคือกล้วย เพราะ “น้ำไม่เพียงพอ”](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-19_0.jpg)
![ปี 2566 โครงการสูบน้ำด้วยพลังงานแสงอาทิตย์จากแม่น้ำเพชร เพื่อใช้ในการเกษตร แต่ ก็ต้องสลับกันใช้วันเว้นวันอยู่ดี](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-20_0.jpg)
![ส่วนแทงก์น้ำประปาหมู่บ้าน 20 แทงก์นี้ ใช้ทุกครัวเรือนที่ใช้ดื่ม ใช้กิน
ชาวบ้านบอกว่า เป็นการสูบน้ำขึ้นมาจากแม่น้ำเพชร เพื่กระจายตามท่อ ตามบ้านเรือน บ้านไหนมีมิตเตอร์จะเก็บค่าน้ำหน่วยละ 5 บาท](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-21_0.jpg)
![บ้านไหนไม่มีจ่ายเดือนละ 50 บาท เพื่อเป็นค่าบำรุงรักษา ซึ่งความน่าเป็นห่วงคือ ไม่มีระบบกรองน้ำ ซึ่งอาจส่งผลต่อสุขภาพเมื่อนำไปดื่ม](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-22_0.jpg)
![“พะตีนอแอะ มิมี” ลูกชายปู่คออี้ อาศัยอยู่ที่นี่เช่นกัน บ้านที่อาศัยหลังคาผุพัง ฝาทรุดโทรม เขาบอกว่า ไม่ซ่อม เพราะที่นี่ไม่ใช่บ้าน ยังมีความหวังในใจว่าจะได้กลับขึ้นไปทำเกษตรที่ใจแผ่นดินเหมือนเดิม เพราะที่บ้านมาเขาพยายามปลูกข้าวรอบ ๆ บ้านหลังนี้ เพื่อที่จะ “รักษาพันธุ์ข้าวเอาไว้”](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-23_0.jpg)
![คดีที่ต้องรู้… ก่อนเดินทางกลับ มูลนิธิผสานวัฒนธรรม ได้จับกลุ่มเสวนา เพื่อเล่าเรื่อง “คดี” เพื่อให้เด็ก ๆ และชาวบ้าน ได้รับรู้และเข้าใจเรื่องราวที่เกิดขึ้นทั้งหมดในพื้นที่ คดีอาญา “อุ้มฆ่า” ศาลอาญาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบกลาง มีคำพิพากษาจำคุก 3 ปี โดยไม่รอลงอาญา นายชัยวัฒน์ ลิ้มลิขิตอักษร อดีตหัวหน้าอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน ส่วนข้อหาฆ่าโดยไตร่ตรองไว้ก่อนและการอำพราง ศาลยกฟ้องซึ่งอยู่ระหว่างการยื่นอุทธรณ์ ครอบครัวบิลลี่ ยื่นฟ้อง คดีแพ่ง เรียกค่าเสียหายกับกรมอุทยาน 26 ล้านบาท คดีที่ชาวกะเหรี่ยงบ้านบางกลอย 28 คน ถูกอุทยานแห่งชาติแก่งกระจานแจ้งความ จากการที่ชาวบ้านต่อสู้เพื่อกลับขึ้นไปทำกินที่บางกลอยบน-ใจแผ่นดิน เมื่อปี 2564 พร้อมกับย้ำจุดยืนข้อเรียกร้องสำคัญของชาวกะเหรี่ยงบางกลอย 38 ครอบครัว คือ “อยากกลับบ้านใจแผ่นดิน” ที่มองว่าเป็นวิถีชีวิตดั้งเดิมและความมั่นคงในชีวิต](https://theactive.net/wp-content/uploads/2024/04/The-active-view-for-facebook-24_0.jpg)