เผย ‘ละครไทย’ สร้างภาพจำสุขภาพจิตคลาดเคลื่อน

สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาฯ ระบุงานวิจัยชี้ชัด ละครไทยเกินครึ่ง สื่อสารเข้าใจผิดเรื่องสุขภาพจิต จนเกิดการตีตรา เตรียมผุดคู่มือเพื่อคนทำงานสื่อ เข้าใจ ส่งเสริมประเด็นสุขภาพจิตในละคร ภาพยนตร์ มากขึ้น

วันนี้ (13 ต.ค.66) สุภาค์พรรณ ตั้งตรงไพโรจน์ หัวหน้ากลุ่มวิจัยความมั่นคงร่วมสมัยศึกษา สถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เปิดเผยในเวทีเสวนา “สื่อจิต สื่อใจ บทสนทนาของ คนมีเรื่องเล่า กับ คนเล่าเรื่อง” โดยระบุผลการศึกษาแนวทางการสื่อสารประเด็นสุขภาพจิตในซีรีส์เกาหลี พบว่า 90% สอดแทรกประเด็นสุขภาพจิตที่ตรงกับชีวิตจริง ไม่ทำให้เกิดความรู้สึกสงสารตัวละคร แต่เป็นเช่นเดียวกับโรคทางกาย ที่เมื่อป่วยก็เข้ารับการรักษาได้ 

ส่วนละครไทย พบเกิน 50% สื่อสารประเด็นสุขภาพจิต สร้างภาพจำทำให้เกิดการตีตรา หรือความเข้าใจผิด เช่น คนเป็นออทิสติกช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ หรือ โรคจิตเภท มีอาการประสาทหลอน ต้องมีฉากทำร้ายผู้คน ตอนจบนั่งอยู่ข้างถนน ผมรุงรัง

ดังนั้นเพื่อให้เกิดการสื่อสารเนื้อหาเกี่ยวกับผู้ป่วยจิตเวช หรือสุขภาพจิตที่ถูกต้อง จึงได้จัดองค์ความรู้ และพัฒนาคู่มือสำหรับคนทำงานด้านสื่อ ทั้งการยกตัวอย่างจากปัญหาในสังคมด้านสุขภาพจิต นำซีรีส์เกาหลีที่ประสบความสำเร็จและมีเนื้อเรื่องที่สอดคล้องกับปัญหาสุขภาพจิตมาเป็นกรณีศึกษา ปัญหาสุขภาพจิต และโรคจิตเวชในบริบทสังคมไทย แนวทางการส่งเสริมสุขภาพจิตที่ดีและป้องกันปัญหาสุขภาพจิต ประเด็นที่ต้องคำนึงถึงสุขภาพจิตในละครและภาพยนตร์ โดยคู่มือจะเสร็จพร้อมใช้งานในสิ้นเดือนตุลาคมนี้

ขณะที่ นันทวรรณ รุ่งวงศ์พาณิชย์ กรรมการและเลขานุการสมาคมนักเขียนบทละครโทรทัศน์และนักเขียนบทละครโทรทัศน์ บอกว่า ละครไทยมีข้อจำกัดที่ต้องคำนึงถึงผลตอบรับเป็นหลัก ทำให้ละครที่ออกมาจะอิงกับสิ่งที่คนดูชื่นชอบ แต่ก็สอดแทรกเรื่องความเข้าใจในเรื่องประเด็นสุขภาพจิต ที่ไม่ไปตีตรา ว่า คนป่วยจิตเวชจะต้องทำร้ายคนอื่น หรือรักษาอาการไม่ได้ 

“คู่มือสำหรับคนทำงานด้านสื่อ เป็นหลักในการใช้สื่อสาร เพื่อถ่ายทอดพลังงานบวกให้กับคนเขียนบท ผู้จัดละคร คนดู และได้รับการสื่อสารประเด็นปัญหาสุขภาพจิตอย่างถูกต้องในวงการละครไทยต่อไป” 

นันทวรรณ รุ่งวงศ์พาณิชย์

ชาติวุฒิ วังวล ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยเสี่ยงทางสุขภาพ สสส. บอกว่า ได้ร่วมกับสถาบันเอเชียศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พัฒนาโครงการการจัดการองค์ความรู้ และพัฒนาคู่มือสำหรับคนทำงานด้านสื่อเพื่อส่งเสริมสุขภาพจิตที่ดีและป้องกันปัญหาสุขภาพจิต มีเป้าหมายขับเคลื่อนให้เกิดสภาพแวดล้อมทางสังคมที่เป็นมิตรกับจิตใจ ไม่ตีตราผู้มีปัญหาสุขภาพจิต หรือผู้ที่มีความแตกต่าง ให้คนทำละครช่วยกันสร้างคอนเทนต์เชิงบวก จัดการองค์ความรู้เพื่อการสื่อสารจากความร่วมมือของผู้ทำงานด้านสื่อภาพยนตร์ ละครในไทย พัฒนาคู่มือแนวทางการสื่อสารเพื่อส่งเสริมสุขภาพจิตที่ดีและป้องกันปัญหาสุขภาพจิต 

โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่นและวัยทำงาน เป็นกลุ่มที่มีปัญหาสุขภาพจิตสูงกว่ากลุ่มอื่น เพื่อให้ประชาชนมีสุขภาพจิตดี มุ่งเน้น สร้างเสริมและป้องกันปัญหาสุขภาพจิต ก่อนเจ็บป่วย มีแนวทางสำคัญในการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต พฤติกรรม และสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาพจิตดี สอดคล้องกับแผนพัฒนาสุขภาพจิตแห่งชาติ ฉบับที่ 1 ซึ่งมีวิสัยทัศน์ คนทุกช่วงวัยมีปัญญา อารมณ์ดี และมีความสุข อยู่ในสังคมอย่างทรงคุณค่า