ส่งร่าง “ศ.ชัยวัฒน์ สถาอานันท์” ฝังหลักคิด “สันติวิธี” ไว้กับสังคมไทย

นักวิชาการ-ลูกศิษย์-คนใกล้ชิด ร่วมพิธีฝังร่าง ศ.ชัยวัฒน์ ย้ำแนวทาง คำสอน ชวนสังคมทำความเข้าใจ ทะเลาะกันได้ แต่ต้องไม่ฆ่ากัน เชื่อสันติวิธี ต้องเกิดขึ้นจากภายในตัวเองด้วยความรัก ความกรุณา แนะให้อภัยช่วยให้อยู่กับอดีตได้ โดยไม่เจ็บปวด

ภายหลังการจากไปของ ศ.ชัยวัฒน์ สถาอานันท์ นักสันติวิธี และอดีตอาจารย์คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ตั้งแต่เมื่อช่วงสายของวันที่ 27 มิ.ย. 2567

โดยเมื่อช่วงเช้าวันนี้ (28 มิ.ย. 67) พิธีฝังร่างตามหลักศาสนาอิสลาม จัดขึ้นอย่างเรียบง่าย ณ มัสยิดฮารูณ ซ.เจริญกรุง 36 เขตบางรัก กทม. โดยมีครอบครัวสถาอานันท์ พร้อมด้วยนักวิชาการ ลูกศิษย์ รวมถึงผู้ที่เคยทำงานร่วมกับ ศ.ชัยวัฒน์ และผู้คนในหลากหลายวงการ ทยอยเดินทางมาเคารพร่าง ศ.ชัยวัฒน์ เป็นครั้งสุดท้าย

เวลาประมาณ 8.00 น. ร่างของ ศ.ชัยวัฒน์ ได้ถูกเคลื่อนไปบนชั้น 2 ของมัสยิดฮารูณ เพื่อประกอบพิธีละหมาดญะนาซะฮฺ โดยมีบุคคลสำคัญเข้าร่วมพิธี เช่น ชารีฟ ศรีเจริญ ประธานที่ปรึกษาสำนักจุฬาราชมนตรี, ผศ.สุชาติ เศรษฐมาลินี กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ, ซากีย์ พิทักษ์คุมพล รักษาการสมาชิกวุฒิสภา, รศ.โคทม อารียา ที่ปรึกษาสถาบันสิทธิมนุษยชนและสันติศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล, ศ.เกษียร เตชะพีระ คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ พร้อมด้วยนักวิชาการอีกหลายคน

สำหรับการเคลื่อนร่าง ศ.ชัยวัฒน์ ขึ้นไปประกอบพิธีละหมาดญะนาซะฮฺ ที่ชั้น 2 ของมัสยิดฮารูณนั้น อิหม่านประจำมัสยิด บอกว่า ถือเป็นการให้เกียรติ ศ.ชัยวัฒน์ อย่างสูงสุด เพราะช่วงที่ ศ.ชัยวัฒน์ยังมีชีวิต ได้ทำประโยชน์ให้กับชุมชนฮารูณมาโดยตลอด และถือเป็นหนึ่งในบุคคลสำคัญที่สังคมไทยให้การยกย่อง

เมืองไทย ทะเลาะกันได้ แต่ต้องไม่ฆ่ากัน

ก่อนพิธีละหมาดจะเริ่มขึ้น อิหม่ามประจำมัสยิดได้เชิญให้ผู้เข้าร่วมพิธีเป็นตัวแทนกล่าวถึง ศ.ชัยวัฒน์ โดย ศ.เกษียร เตชะพีระ คณะรัฐศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์ บอกว่า ทำงานร่วมกับ ศ.ชัยวัฒน์ มากว่า 40 ปี ที่คณะรัฐศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์ สิ่งที่ ศ.ชัยวัฒน์ พูดอยู่เสมอคือเรื่องสันติวิธี สันติศึกษา ซึ่งยอมรับว่า เมืองไทยยังคงทะเลาะกันต่อไปได้ แต่การทะเลาะนั้นต้องไม่ฆ่ากัน

ศ.เกษียร เตชะพีระ คณะรัฐศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์

สำหรับสิ่งที่ได้เรียนรู้จาก ศ.ชัยวัฒน์ คือ การทำให้เชื่อว่าธาตุแท้ของมนุษย์ทุกคนล้วนมีแต่สิ่งดีมากกว่าสิ่งเลว คนที่ทำผิด ทำเลว เพราะอาจไม่รู้ ไม่เข้าใจในหลักศีลธรรม ดังนั้นการแก้ปัญหาที่ดีที่สุดคือต้องอบรม บ่มสอนให้คนได้เข้าใจ อีกเรื่องสำคัญคือ การจัดการความขัดแย้ง ที่ผ่านมาผู้คนอาจมีตราบาปกับปัญหาในอดีต ซึ่ง ศ.ชัยวัฒน์ ชี้ให้เห็นว่า อดีตเปลี่ยนแปลงอะไรไม่ได้ ถ้าอยู่กับอดีตก็จะมีแต่ความคับแค้นใจใจไม่สิ้นสุด ดังนั้นจึงต้องเลือกให้อภัย จะทำให้อยู่กับร่องรอยของอดีตได้โดยไม่เจ็บปวด

“ถ้าเราให้อภัย ด้วยคำมั่นสัญญาแก่เพื่อนร่วมโลก ว่าจะแก้ไขความขัดแย้งโดยไม่ใช้ความรุนแรง อภัยให้กับอดีต จะนำไปสู่ทางออกอย่างสันติวิธี นี่คือคำสอนของ ศ.ชัยวัฒน์ที่สำคัญต่อสังคมไทย”
ศ.เกษียร เตชะพีระ

สันติสุข ต้องเกิดจากสันติภายในตัวเองก่อน

ขณะที่ รศ.โคทม อารียา ที่ปรึกษาสถาบันสิทธิมนุษยชนและสันติศึกษา ม.มหิดล บอกว่า ศ.ชัยวัฒน์ ย้ำอยู่เสมอถึง “ปฏิบัติการไร้ความรุนแรง” แต่ที่ผ่านมาสู้กระแสของสังคมและผู้มีอำนาจไม่ได้ แต่ถึงยังไงก็ต้องเดินหน้าทำเรื่องนี้ต่อไป จริง ๆ ในมุมมองความคิดส่วนตัวเคยมองว่า สันติวิธีใช้กับตัวเองจะดีที่สุด แต่สำหรับ ศ.ชัยวัฒน์ กลับมองว่า ผู้มีอำนาจก็ต้องใช้สันติวิธีด้วย เพื่อให้สันติวิธีเกิดขึ้นกับคนทุกฝ่าย

“อาจารย์ชัยวัฒน์ตั้งใจให้สังคมไทยมีสันติสุข เกิดสันติจากภายใน ด้วยความรัก ความกรุณา ซึ่งสันติวิธีอาศัยแค่ความรู้ทางวิชาการอย่างเดียวไม่พอ จึงต้องเริ่มจากสันติภายในตัวเองด้วย”
รศ.โคทม อารียา

“หมอสังคม” รักษาโรคความขัดแย้ง

ขณะที่ ชารีฟ ศรีเจริญ ประธานที่ปรึกษาสำนักจุฬาราชมนตรี ย้ำว่า สังคมไทยได้สูญเสียบุคลากรที่ยิ่งใหญ่ ซึ่ง ศ.ชัยวัฒน์ คือบุคคลที่ถือว่าเป็น “หมอสังคม” โดย ศ.ชัยวัฒน์ เคยพูดว่า สังคมมีโรค ที่เป็นโรคแห่งความขัดแย้ง ศ.ชัยวัฒน์ เปรียบเสมือนหมอเฉพาะทางที่ใช้แนวทางสันติวิธีเข้ามารักษา เยียวยาสังคม เป็นนักวิชาการที่มุ่งทำให้สังคมรอดพ้นจากโรคความรุนแรง ความขัดแย้ง นี่จึงเป็นความสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่ที่สังคมไทยต้องสำนึก

หลังเสร็จสิ้นพิธีละหมาดญะนาซะฮฺ เวลาประมาณ 9.00 น. ร่างของ ศ.ชัยวัฒน์ ได้ถูกเคลื่อนมายังกุโบร์ชุมชนฮารูณ ซึ่งอยู่ในบริเวณเดียวกันกับมัสยิด โดยมีผู้เข้าร่วมพิธีจำนวนมากตั้งแถวรอส่งร่าง ศ.ชัยวัฒน์ ระหว่างทางไปถึงกุโบร์

จากนั้นเจ้าหน้าที่ได้อัญเชิญดินฝังศพพระราชทาน มาถึงยังกุโบร์ชุมชนฮารูณ โดยมี ศ.สุวรรณา สถาอานันท์ ภรรยา และญาติ รอรับ โดย ผศ.สุชาติ เศรษฐมาลินี กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ เป็นตัวแทนนำดินฝังศพพระราชทานวางบนหลุมฝังศพ เสร็จสิ้นพิธีฝังร่างตามหลักศาสนาอิสลาม

สำหรับวิกฤตการณ์ทางการเมืองของไทยในรอบล่าสุด นับตั้งแต่ปี 2563 เป็นต้นมา ศ.ชัยวัฒน์ สถาอานันท์ ได้ให้สัมภาษณ์ The Active หลายครั้ง ผ่านมุมมองที่มีต่อความขัดแย้งในสังคมไทย ณ เวลานั้น ด้วยบริบทและเงื่อนไขที่ซับซ้อนมากยิ่งขึ้น

การมองสถานการณ์ผ่านแว่นของนักสันติวิธี ด้วยความห่วงใยและหวังว่าเสียงที่ส่งออกมานั้น จะช่วยให้ผู้คนในสังคมได้กลับมารับฟัง ทบทวน และประคับประคองความขัดแย้ง ไม่ให้เดินทางไปถึงความรุนแรงและความสูญเสียเช่นในอดีต

The Active รวบรวมเนื้อหาที่เกี่ยวข้อง เพื่อร่วมอาลัยกับการสูญเสียครั้งนี้

เมืองไทย ทะเลาะกันได้ แต่ต้องไม่ฆ่ากัน

สันติสุข ต้องเกิดจากสันติภายในตัวเองก่อน

“หมอสังคม” รักษาโรคความขัดแย้ง

Author

The Active