วางภาพอนาคต เร่งเดินหน้าส่งเสริมการจัดการตนเอง การกระจายอำนาจ หากไม่แก้ไขเร่งด่วน จะกระทบต่อการพัฒนาทุกด้าน ทั้งเศรษฐกิจ ท่องเที่ยว ฐานทรัพยากร และสุขภาพ
วันนี้ (24 มี.ค.66) ที่ศูนย์วัฒนธรรมเชียงใหม่ จ.เชียงใหม่ ในเวที Post Election ภาพอนาคตหลังเลือกตั้ง ที่จัดขึ้นโดยไทยพีบีเอส สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ(สช.) และภาคีเครือข่าย ซึ่งเป็นเวทีครั้งแรกของภาคเหนือ และเป็นเวที่ 5 มีตัวแทนภาคส่วนต่าง ๆ ทั้งประชาชน ประชาสังคม เอกชน นักวิชาการเข้าร่วมไม่น้อยกว่า 60 คน
ส่วนใหญ่เห็นตรงกันว่า ปัญหาคุณภาพอากาศ ฝุ่นควัน PM2.5 คือภาพอนาคตที่คนภาคเหนืออยากเห็นการเปลี่ยนแปลงมากที่สุด สอดคล้องกับนักวิชาการ และภาคเอกชน ที่มาร่วมเติมข้อมูลการพูดคุยเลือกภาพอนาคต ใน 6 มิติ ที่มองว่า ปัญหาฝุ่นควัน PM 2.5 มลพิษทางอากาศเป็นโจทย์ใหญ่ของภาคเหนืออยู่แล้ว ไม่ใช่ปัญหาใหม่ แต่เป็นผลสืบเนื่องมาจาก สภาพพื้นที่วิถีชีวิตการเกษตรที่ยังพึ่งพาการเผา, สภาพพื้นที่ป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณที่มีใบไม่ร่วงสะสม, ลักษณะภูมิประเทศที่เป็นแอ่งกระทะ มีภูเขาล้อมรอบ, ปัญหาการถือครองที่ดินสิทธิในการเข้าถึง และปัญหาฝุ่นควันจากประเทศเพื่อนบ้านที่พัดเข้ามามากขึ้น จากการขยายพื้นที่เกษตรกรรมข้ามพรมแดน และส่งผลกระทบเชื่อมโยงทุกด้าน ทั้งเศรษฐกิจรายได้ จากการบริการการท่องเที่ยวชุมชน ฐานทรัพยากรธรรมชาติ การทำเกษตร และปัญหาสุขภาพ
แต่ยังไม่สามารถแก้ไขได้มากว่า 10 ปี เพราะการวางนโยบายมาจากส่วนกลาง ที่ขาดการสนับสนุนในการกระจายอำนาจและการให้โอกาสในการจัดการตนเองกับประชาชนที่เข้าใจปัญหาและรู้แนวทางแก้ไขปัญหาในพื้นที่ดีที่สุด
“เรื่องแก้ปัญหาหมอกควัน ชาวบ้านสะท้อนชัดว่าที่ปัญหาแก้ไขไม่ได้หรือไม่คืบหน้า เพราะการวางนโยบายการขัดกันมาจากส่วนกลาง ทั้ง ๆ ที่คนในพื้นที่เขารู้บริบทปัญหา และการจัดการแก้ปัญหาที่ดี เพียงแต่เขาขาดการสนับสนุน คำนึงที่สะท้อนพูดกันอย่างมากตอนสรุป คือ ราษฎร์ร่วมรัฐ รัฐร่วมราษฎ์ การก้าวไปด้วยกัน โดยเห็นและให้ความวำคัญต่อความต้องการของชุมชน นั่นคือการกระจายอำนาจให้ชุมชนท้องถิ่น ไม่ใช่แค่การกระจายอำนาจการเมืองการปกครอง แต่คือการกระจายทุกเรื่องทั้งงบประมาณ เทคโนโลยี องค์ความรู้ต่าง ๆ มาแก้ปัญหาหมอกควันและการพัฒนาในทุกมิติ“
ศยามล เจริญรัตน์ นักวิจัยชำนาญการ สถาบันวิจัยสังคม จุฬาฯ
การกระจายอำนาจ การมีส่วนร่วมจัดการตนเอง ยังเป็นแนวทางและหัวใจสำคัญต่อการแก้ไขปัญหาด้านต่าง ๆ ที่สำคัญ 6 มิติ ที่พวกเขาได้ร่วมวางข้อเสนอสู่อนาคต
- รัฐราชการ ความมั่นคง อันนี้ชัดในตัวว่าต้องกระจายอำนาจไม่ใช่แค่อำนาจทางการเมืองการปกครอง แต่กระจายอำนาจการสนับสนุนทุกด้าน
- ด้านการศึกษา พวกเขาเสนอว่า มาตรฐานการศึกษาควรต้องทำมากขึ้น ให้สอดคล้องความหลากหลายวัฒนธรรม ตอบสนองความต้องการพื้นที่
- ด้านสังคม ต้องลดการแตกแยกแบ่งพวกแบ่งสี ให้มีความเข้าใจยอมรับดารแตดต่างหลากหลาย
- เศรษฐกิจ แม้หลังโควิด-19 จะมีทิศทางดีขึ้น แต่ต้องฟื้นฟูต่อเนื่อง เน้นเศรษฐกิจสร้างสรรค์
- ด้านสุขภาพ รองรับสังคมผู้สูงอายุ ทุกคนโดยเฉพาะคนพื้นที่ชนบทก่างไกลสามารถเข้าถึงสิทธิการรักษาสาธารณสุขอย่างทั่วถึง
- ด้านสิ่งแวดล้อม ยังประสบปัญหาสิทธิเข้าถึงทรัพยากร ไม่มีโอกาสเข้าไปใช้ประโยชน์จากทรัพยากร ไม่มีสิทธิร่วมจัดการบนสิทธิชุมชน และสิทธิทางวัฒนธรรม
สำหรับเวทีถัดไปจะจัดขึ้นที่จังหวัดปัตตานี ฟังเสียงสะท้อนของภาคส่วนต่างๆในสามจังหวัดชายแดนใต้ และต่อด้วยเวทีฟังเสียงคนภาคกลางที่จังหวัดนครปฐมและพิษณุโลก ฟังเสียงคยภาคเหนือตอนล่าง จากนั้นจะรวบรวมเสียงสะท้อนข้อเสนอทั้งหมด และเชิญตัวแทนภาคส่วนต่าง ๆ รวมทั้งภาคการเมือง มาร่วมกัน Hack นโยบาย 48 ชั่วโมง
