โรงเรียนกุหลาบวิทยา ร่วมกับ กทม. และ we!park ปรับรุงพื้นที่ริมน้ำเจ้าพระยา จากแนวคิดโจรกรรมพื้นที่รกร้าง เปลี่ยนเป็นพื้นที่สร้างสรรค์รองรับกิจกรรมคนเมือง
วันนี้ (3 ก.พ. 2566) กรุงเทพมหานคร โรงเรียนกุหลาบวิทยาลัย กลุ่ม we!park และภาคี จัดกิจกรรม Green Hacker จู่โจมพื้นที่ร้างเปลี่ยนเมือง เพื่อกระตุ้นการใช้งานพื้นที่สาธารณะสีเขียวในช่วงเทศกาลงานออกแบบกรุงเทพฯ bangkok design week 2023 ณ พื้นที่ลานกีฬาริมน้ำเจ้าพระยา โรงเรียนกุหลาบวิทยา ในพื้นที่โบสถ์กาลหว่าร์ ย่านเจริญกรุง-ตลาดน้อย
ยศพล บุญสม ผู้ก่อตั้งกลุ่ม we!park เล่าว่า ทำงานร่วมกับ สสส. กรุงเทพมหานคร ในการเพิ่มพื้นที่สุขภาวะสีเขียว โดยค้นหาพื้นที่รกร้างในชุมชนเมือง และสร้างกระบวนการมีส่วนร่วมเพื่อพัฒนาสร้างสรรค์ให้เข้าถึงง่ายเป็นพื้นที่ของทุกคน ซึ่งลานกีฬานี้เป็นหนึ่งในพื้นที่เป้าหมาย ที่เด็กและผู้ปกครองสามารถเข้าใช้งานได้บางช่วงเวลา เช่น ตอนเย็นก็เปิดรั้วให้ผู้คนเข้ามาใช้งานได้ จึงเห็นว่านี่เป็นโอกาสที่จะทำให้เกิดการเข้าถึงพื้นที่ได้ โดยยังเห็นโอกาสในลานกีฬาแห่งอื่น ๆ ที่อยู่ในชุมชนอื่น ๆ ด้วยซึ่งพบว่ายังขาดการออกแบบและการรับฟังความคิดเห็นเพื่อพัฒนารอบด้าน
“อย่างที่โรงเรียนนี้เราก็มีกระบวนการรับฟังข้อเสนอ ความคิดเห็นทำให้รู้ว่าเด็กแต่ละคนก็มีความคิด ความต้องการที่ต่างกัน แม้กระทั่งผู้ปกครองก็กังวลต่อความปลอดภัยของบุตรหลาน ผู้ปกครองแต่ละวัยก็มองเรื่องนี้ต่างกัน จึงเป็นที่มาว่าเราอยากจะใช้ลานกีฬาที่โรงเรียนกุหลาบวิทยาเป็นพื้นที่ต้นแบบในการทำให้เห็นตั้งแต่กระบวนการ เพื่อให้ได้มาซึ่งความต้องการการพัฒนาพื้นที่เล็ก ๆ ของลานกีฬา เราก็เลยมาขีดสีตีเส้นเติมสีสันให้ได้เล่น โดยมีการจัดโซนนิ่งทำพื้นที่ใช้สอย ที่นั่งพัก คุณครูบอกว่าอยากได้พื้นที่สำหรับเรียนนอกห้องเรียน ที่เล่นง่าย ๆ ชิลล์ ๆ ของเด็กผู้หญิง ทำให้เด็กความเป็นไปได้ที่จะขยายผลต่อ”
ยศพล กล่าวเพิ่มเติมว่า สำหรับการออกแบบพื้นที่ลานกีฬาได้นำลายกระจกของโบสถ์มาวาดเป็นสีสันบนพื้นด้วย เนื่องจากลานกีฬาอยู่บริเวณด้านหน้าโบสถ์จึงออกแบบลายกราฟิกให้สอดรับกัน และสะท้อนถึงความเป็นอัตลักษณ์ของพื้นที่ ขณะเดียวกันก็มีลวดลายที่เรียบง่ายแต่กระตุ้นจินตนาการของเด็กให้เล่น เช่น เป็นลาย XO ให้เด็ก ๆ ลงเล่นกระโดด ส่วนสีสันที่ใช้ก็สดใสเพื่อกระตุ้นความสนใจของเด็ก พร้อมกันนี้มีการใช้เฟอร์นิเจอร์ ที่ได้รับการสนับสนุนจากเอกชนมาเพิ่มเติมเพื่อให้พื้นที่น่าใช้มากขึ้น
“ช่วงงานเทศกาล bangkok design week เราทำในลักษณะของ pop up park คือการทดลองเพราะฉะนั้นอาจจะเรียกว่า 50-50 หลังจากนี้จะต้องทำเพิ่มเติมไม่ว่าจะเป็นวัสดุปูพื้น หญ้าเทียมบางจุด การทาสีให้พื้นเรียบขึ้น การเติมร่มเงาของต้นไม้ ซึ่งช่วงงานเทศกาลเราก็ขอเชิญชวนให้ผู้คนเข้ามาใช้ และเรามีบอร์ดนิทรรศกาลที่มาที่ไปและให้แสดงความคิดเห็นถึงแนวทางการพัฒนาหรืออยากให้ปรับปรุง เราก็จะรวบรวมความคิดเห็นเพื่อมาทำงานต่อร่วมกันกับ กทม. โอกาสของพื้นที่ร้างในเมืองยังมีอีกเยอะมากเราพยายามช่วยกันหาว่ามีที่ไหน ไม่ว่าจะเป็นพื้นที่ริมคลองหรือพื้นที่ใช้ชุมชน และเราต้องอาศัยความร่วมมือของหลายภาคส่วนในการทำให้มันพัฒนาขึ้นจริงได้”
บาทหลวงศวง วิจิตรวงศ์ ผู้อำนวยการโรงเรียนกุหลาบวิทยา กล่าวว่า ก่อนหน้านี้ทางกลุ่ม we!park ได้เข้ามาทำกระบวนการออกแบบอย่างมีส่วนร่วม เปิดรับฟังความคิดเห็นของผู้ใช้งาน สำหรับพื้นที่นี้อยู่ในพื้นที่ชั้นในของโรงเรียน เวลาที่เปิดสาธารณะอาจจะมีจำกัด ช่วงที่มีความเป็นไปได้คือหลังโรงเรียนเลิกเรียนแล้ว คือ ราวๆ 17.00 น.-19.00 น. ของทุกวันจันทร์ถึงศุกร์ โดยให้บุคคลภายนอกเข้ามาใช้งานได้ บางคนมาเล่นบาสเก็ตบอล หรือในวันหยุดนักท่องเที่ยวบางคนมาโบสถ์กาลหว่าร์ ก็มาแวะเดินเล่นในสนามนี้ด้วย เนื่องจากเป็นพื้นที่ริมแม่น้ำ มีบรรยากาศที่สวยงาม ในช่วงเทศกาลอย่างปีใหม่ ก็มีคนจำนวนมากที่เข้ามาดูพลุจุดนี้
“อยากให้พื้นที่ตรงนี้เป็นพื้นที่การละเล่นของเด็ก ๆ การมีกิจกรรมแบบนี้เด็กนักเรียนจึงได้ประโยชน์ค่อนข้างมาก ส่วนคนนอกก็ไม่น่าจะมีปัญหาอะไรถ้ามาในเวลาที่เหมาะสม เราเปิดรับ และมากับพ่อแม่ ผู้ปกครอง มาเที่ยวกัน แต่หลักๆ คือเห็นว่าที่ชุมชนจะได้ประโยชน์มากๆ ก็คือการเป็นที่พักผ่อนหย่อนใจ”
ศานนท์ หวังสร้างบุญ รองผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร กล่าวว่า ตามนโยบายผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ที่มีแนวทางพัฒนาให้กรุงเทพฯ เป็นเมืองน่าอยู่สำหรับทุกคน หลักคิดหนึ่งคือเส้นเลือดฝอย เส้นเลือดฝอยคือโรงเรียน ลานกีฬา ซึ่งเป็นหัวใจสำคัญซึ่งเป็นหัวใจสำคัญว่าน้อง ๆ นักเรียนสามารถใช้งานได้ ลานกีฬาที่ดีที่สุดไม่ใช่ลานกีฬาที่สวย แต่เป็นร้านกีฬาที่เข้าถึงได้ ใกล้บ้านใช้งานได้จริง เพราะฉะนั้นนโยบายการปรับปรุงลานกีฬาจึงเป็นหัวใจสำคัญ และมีนโยบายจากทาง กทม. ว่าอยากจะปรับปรุง 180 ลานกีฬา 180 แขวงในกทม. ให้ทุกแขวงมีลานกีฬาที่ดีอย่างน้อย 1 แห่ง วันนี้จึงต้องขอบคุณภาคีเครือข่ายร่วมพัฒนาพื้นที่ลานกีฬาที่ร่วมมือกัน และเป็นอีกโอกาสสำคัญในงาน bangkok design week ซึ่งมีหลายย่านที่คนลุกขึ้นมาทำงานสร้างสรรค์ในพื้นที่ของตัวเอง
“ลานกีฬาในกรุงเทพฯ มีประมาณ 1,000 แห่ง ซึ่งมีทั้งลานกีฬาที่อยู่ในชุมชนและลานกีฬาที่อยู่ในโรงเรียน ซึ่งสำนักงานเขตดูแลอยู่แล้ว และกทม.ได้จัดสรรให้มีอาสาสมัครผู้ดูแลลานกีฬาให้เป็นของชุมชน ต้องบอกว่าเรื่องลานกีฬาเป็นเรื่องที่เราสนใจและให้การสนับสนุนอยู่แล้ว ซึ่งหลังจากนี้ยังมีแนวทางปรับปรุงลานกีฬาในพื้นที่นำร่องอีก 180 แห่ง โดยร่วมกับสมาคมสถาปนิกสยาม เดี๋ยวจะหานักออกแบบที่น่าสนใจ เมื่อมีพื้นที่นำร่องแล้วก็จะเป็นตัวอย่างของพื้นที่อื่น ๆ ถัดไป”
สำหรับ Green Hacker เกิดขึ้นจากแนวคิดเสมือนกลุ่มมิจฉาชีพสีเขียวที่เป็นมิตรต่อเมืองและโลกที่พร้อมเข้ามาโจรกรรมพื้นที่ร้างต่าง ๆ ทั่วกรุงเทพฯ ตามแนวคิด Guerrilla Garden หรือแนวคิดการทำสวนสีเขียวแบบกองโจรซึ่งเป็นกระบวนการลักลอบทำสวนบนพื้นที่ดินรกร้างว่างเปล่า เพื่อคืนพื้นที่เมืองให้มีชีวิตชีวาแลเต็มไปด้วยพืชพรรณสีเขียว ซึ่งความสำเร็จของ Guerrilla Garden ทำให้เกิดพื้นที่สีเขียวทั่วเมืองนิวยอร์กจนเป็นประแสโด่งดังไปทั่วโลก
