เลื่อนแนวนอน
เราทุกคนต่างเป็นประชาชนผู้ ‘ต้อง’ เสียภาษี อย่างน้อยที่สุดคือภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) เมื่อซื้อสินค้า/บริการใด ๆ
คลิกเพื่อดูตัวอย่างภาษีที่คนแต่ละกลุ่มจ่าย
แต่เราอาจรู้สึกว่าคุณภาพชีวิตทุกวันนี้สวนทางกับภาษีที่เราจ่ายไป
ขณะที่รัฐก็บอกว่ารายได้จากการเก็บภาษี "ไม่เพียงพอ" ที่จะดำเนินนโยบายต่าง ๆ ได้ ตามที่ประชาชนต้องการ
ตกลงปัญหาอยู่ที่ไหนกันแน่?
ก่อนอื่นต้องเข้าใจก่อนว่า
โลกนี้ไม่มีอะไรฟรี บริการและสวัสดิการรัฐที่ดีก็ต้องใช้เงิน
ถ้ารัฐเก็บภาษีได้น้อย ก็ไม่มีเงินมากพอจะดำเนินนโยบายต่าง ๆ ได้
สัดส่วนภาษีต่อ GDP ปี 2543 - 2563
คลิกดูชื่อประเทศ
ที่มา : UNU-WIDER (2022)
นั่นหมายถึงหากเราฝันถึงคุณภาพชีวิตดี ๆ รัฐก็ต้องมีรายได้จากภาษีมากขึ้น ผ่านการ
“เก็บภาษีอย่างเป็นธรรม”
และ
“ใช้ภาษีอย่างโปร่งใสและมีประสิทธิภาพ”
เราลองมาดูกันว่า ความท้าทายอะไรและหนทางไหนบ้างที่จะช่วยให้ชีวิตดี ๆ เกิดขึ้นจริง
ปี 2546
1,126,706.93 ล้านบาท
ปี 2547
1,259,858.62 ล้านบาท
ปี 2548
1,330,777.28 ล้านบาท
ปี 2549
1,424,333.59 ล้านบาท
ปี 2550
1,747,805.62 ล้านบาท
ปี 2551
1,729,238.99 ล้านบาท
ปี 2552
1,997,847.82 ล้านบาท
ปี 2553
2,154,897.28 ล้านบาท
ปี 2554
2,363,144.32 ล้านบาท
ปี 2555
2,787,502.47 ล้านบาท
ปี 2556
2,659,897.64 ล้านบาท
ปี 2557
2,619,773.48 ล้านบาท
ปี 2558
2,957,522.35 ล้านบาท
ปี 2559
2,992,901.79 ล้านบาท
ปี 2560
3,034,451.81 ล้านบาท
ปี 2561
3,236,036.89 ล้านบาท
ปี 2562
3,206,661 ล้านบาท
ปี 2563
3,729,405 ล้านบาท
ปี 2564
3,534,737 ล้านบาท
ปี 2565
3,592,722 ล้านบาท
คลิกดูสัดส่วนแต่ละปี
สัดส่วนของรายรับแต่ละประเภท
ที่มา : ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร
สำนักงานปลัดกระทรวงการคลัง
เงินที่รัฐกู้ยืมจากภายในประเทศ เช่น พันธบัตร หรือจากภายนอกประเทศ เช่น IMF
เงินที่เหลือจ่ายจากปีงบประมาณก่อนหน้า เพื่อเก็บไว้ใช้จ่ายในยามฉุกเฉิน
เกี่ยวข้องกับประชาชนโดยตรง มีหน่วยงานภายใต้กระทรวงการคลังเป็นผู้จัดเก็บ คือ กรมสรรพากร กรมสรรพสามิต และกรมศุลกากร
เกิดจากการดำเนินงานทางธุรกิจของรัฐ เช่น รายได้จากรัฐวิสาหกิจ สัมปทาน ค่าธรรมเนียม ค่าปรับ ฯลฯ
ข้อมูลปี 2565
ภาษีเบียร์และสุรา 5.34% (149,764)
ภาษีน้ำมันฯ 5.03% (140,993)
อากรขาเข้า 4.28% (119,983)
ภาษีรถยนต์ 3.56% (99,984)
ภาษีธุรกิจเฉพาะ 2.20% (61,764)
ภาษียาสูบ 2.14% (60,027)
ภาษีเครื่องดื่ม 0.90% (25,173)
อากรแสตมป์ 0.61% (17,050)
ภาษีรถจักรยานยนต์ 0.15% (4,339)
อื่น ๆ 2.43% (68,167) ภาษีที่จัดเก็บได้ 3 อันดับแรก เป็นภาษีที่เกี่ยวข้องกับคนส่วนใหญ่ การจัดเก็บภาษีอย่างเป็นธรรมจะช่วยลดการแบกภาระทางภาษีที่มากเกินควร แต่ทุกวันนี้ยังมีปัญหา
เริ่มจัดเก็บปี 2535 โดยรัฐบาล 'อานันท์ ปันยารชุน' ในอัตรา 10% แต่ปี 2540 เป็นต้นมา มีการออกพระราชกฤษฎีกาลดภาษีมูลค่าเพิ่มลงเหลือ 7% เป็นประจำทุกปี
คนทั่วไป จ่ายเมื่อบริโภค
ธุรกิจ ส่งให้รัฐทุกเดือน
แม้คนรวยจะจ่าย VAT ในจำนวนเงินที่มากกว่าคนจน เพราะบริโภคมากกว่า แต่หากคิดตามสัดส่วนต่อรายได้ จะเห็นว่า ในการบริโภคสินค้าชนิดเดียวกัน คนจนจ่าย VAT ในสัดส่วนต่อรายได้ มากกว่าคนรวย
อย่างไรก็ตาม งานวิจัย World Bank Group (2023) ระบุว่า VAT ของไทย ช่วยบรรเทาความเหลื่อมล้ำบางส่วน เพราะมีการยกเว้นภาษีในสินค้าจำเป็น
1. ยกระดับระบบฐานข้อมูลรายได้ประชากร เพื่อให้เห็นว่าใครบ้างที่มีรายได้น้อย และจำเป็นต้องได้รับการช่วยเหลือ
2. ออกมาตรการจ่ายเงินคืน (Rebate) ให้ผู้มีรายได้น้อย หากรัฐจะปรับ VAT กลับไปเป็น 10%
3. ทำภาษีเพื่อวัตถุประสงค์เฉพาะ หรือ Earmarked Tax* จาก VAT โดยนำรายได้ส่วนที่เก็บเพิ่มทั้งหมดกลับไปช่วยคนจน
*Earmarked Tax คือ ภาษีที่มีการระบุวัตถุประสงค์ในการใช้อย่างชัดเจน
ที่มา : สมชัย จิตสุชน (2566)
ตามกฎหมาย เมื่อธุรกิจมีรายรับเกิน 1.8 ล้านบาท จะถูกบังคับให้เข้าระบบ VAT แต่ธุรกิจจำนวนมากไม่ยอมเข้าระบบ
ที่มา : อธิภัทร มุทิตาเจริญ (2565)
เสียเปรียบคู่แข่งที่ไม่เข้าระบบ เพราะต้องเก็บเงินลูกค้าเพิ่ม 7%
กระบวนการยุ่งยากและมีต้นทุนเพิ่ม เช่น ต้องจ้างนักบัญชี
เมื่อธุรกิจในระบบ VAT มีจำนวนน้อย ธุรกิจอื่นก็มีความจำเป็นน้อยลงในการเข้าระบบ
เช่น ถ้าธุรกิจ A ค้าขายกับธุรกิจ B ซึ่งอยู่ในระบบ VAT เหมือนกัน A จะนำใบเสร็จจาก B มาหักภาษีได้ แต่ถ้า B ไม่อยู่ในระบบ จะไม่สามารถออกใบเสร็จมาให้ A หักภาษีได้
1. เพิ่มความเข้มงวดในการบังคับใช้กฎหมาย รวมถึงการให้สินบนนำจับ
2. เพิ่มโทษของการไม่ปฏิบัติตามกฎหมาย
3. เพิ่มแรงจูงใจให้คน/ธุรกิจย้ายมาอยู่ในระบบภาษี โดยออกมาตรการที่ไม่ใช่การลดหย่อนภาษี เช่น
4. ผ่อนคลายกฎระเบียบการยื่นภาษีที่ยุ่งยากสำหรับธุรกิจขนาดเล็ก โดยไม่ควรใช้เกณฑ์เดียวกับทุกขนาดธุรกิจ (One Size Fits All)
โดยหลีกเลี่ยงการเก็บ VAT จากลูกค้าบางราย เพื่อให้สินค้าราคาต่ำลงจนแข่งขันได้ ส่งผลให้รัฐเก็บรายได้ได้น้อยลง
ออกมาตรการเพิ่มแรงจูงใจให้ผู้บริโภคขอใบเสร็จจากผู้ขาย เพราะใบเสร็จจะเป็นหลักฐานที่ทำให้ธุรกิจรายงานยอดขายต่ำกว่าความเป็นจริงได้ยากขึ้น เช่น แนวคิดหวยใบเสร็จ ซึ่งเปิดให้ประชาชนนำใบเสร็จที่มียอดซื้อถึงเกณฑ์ไปแลกหวยได้
คนทั่วไป และธุรกิจที่จดทะเบียนเป็นบุคคลธรรมดา ยื่นภาษีเมื่อมีรายรับมากกว่า 60,000 บาท/ปี
มีประชาชนเพียง 4 ล้านคนเสียภาษี และส่วนใหญ่เป็นมนุษย์เงินเดือน
*เงินเดือน = เงินที่มาจากการจ้างงานตามภาษีเงินได้รหัส 40 (1) และ 40 (2)1. เพิ่มความเข้มงวดในการบังคับใช้กฎหมาย รวมถึงการให้สินบนนำจับ
2. เพิ่มโทษของการไม่ปฏิบัติตามกฎหมาย
3. เพิ่มแรงจูงใจให้คน/ธุรกิจย้ายมาอยู่ในระบบภาษี โดยออกมาตรการที่ไม่ใช่การลดหย่อนภาษี เช่น
ปัจจุบันมีรายการลดหย่อนถึง 21 รายการ ซึ่งเพิ่มขึ้นจากปี 2548 ที่เคยมี 11 รายการ ทำให้หากผู้เสียภาษีไทยมีเงินได้พึงประเมิน 100 บาท จะลดหย่อนได้ 19 บาทโดยเฉลี่ย
ในปี 2560 ไทยสูญเสียรายได้จากจากการลดหย่อนภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาประมาณ
-110,000 ล้านบาท
แม้บางการลดหย่อนจะช่วยกระตุ้นกิจกรรมทางเศรษฐกิจ เช่น SSF, RMF รวมถึงประกันชีวิต แต่ต้องเป็นผู้มีรายได้มากพอจึงจะใช้สิทธิลดหย่อนเหล่านี้ได้ ซึ่งสะท้อนถึงความเหลื่อมล้ำในการให้สิทธินี้
ที่มา : อธิภัทร มุทิตาเจริญ (2565)
ธุรกิจ ที่จดทะเบียนเป็นนิติบุคคลต้องเข้าระบบภาษีเงินได้นิติบุคคล
ทำให้รัฐสูญเสียรายได้ และธุรกิจพลาดโอกาสสำคัญ เช่น การเข้าถึงแหล่งทุน การทำธุรกิจกับบริษัทขนาดใหญ่หรือภาครัฐ รวมไปถึงการได้รับความช่วยเหลือต่าง ๆ จากรัฐ
ที่มา : World Bank Informal Economy Database (2023)
ที่มา : อธิภัทร มุทิตาเจริญ (2565)
1. เพิ่มความเข้มงวดในการบังคับใช้กฎหมาย รวมถึงการให้สินบนนำจับ
2. เพิ่มโทษของการไม่ปฏิบัติตามกฎหมาย
3. เพิ่มแรงจูงใจให้คน/ธุรกิจย้ายมาอยู่ในระบบภาษี โดยออกมาตรการที่ไม่ใช่การลดหย่อนภาษี เช่น
4. ผ่อนคลายกฎระเบียบการยื่นภาษีที่ยุ่งยากสำหรับธุรกิจขนาดเล็ก โดยไม่ควรใช้เกณฑ์เดียวกับทุกขนาดธุรกิจ (One Size Fits All)
ตั้งแต่ปี 2554 เป็นต้นมา ธุรกิจที่มีรายรับไม่เกิน 30 ล้านบาท และมีทุนจดทะเบียนไม่เกิน 5 ล้านบาท จะได้รับสิทธิประโยชน์ SMEs
เสียภาษี 20% ทุกช่วงกำไร
ที่มา : อธิภัทร มุทิตาเจริญ (2565)
การให้สิทธิประโยชน์ เช่น ไม่เก็บภาษีกับธุรกิจในช่วงระยะเวลาหนึ่ง (Tax Holiday) เป็นหนึ่งในวิธีดึงดูดการลงทุนจากต่างประเทศ แต่ก็ทำให้รัฐสูญเสียรายได้
ที่มา : อธิภัทร มุทิตาเจริญ (2565)
โดยเปลี่ยนจากการไม่เก็บภาษีกับธุรกิจในช่วงระยะเวลาหนึ่ง (Tax Holiday) ไปเป็นสิทธิประโยชนที่โยงกับเป้าหมายโดยตรง เพราะ
ที่มา : อธิภัทร มุทิตาเจริญ (2565)
แต่ก็ยังเป็นประเด็นถกเถียงหลาย ๆ เรื่อง
เก็บจากผู้ที่ได้รับมรดกมูลค่ารวมเกิน 100 ล้านบาท โดยจัดเก็บในอัตราสูงสุด 10% ในส่วนที่เกิน 100 ล้านบาท เช่น ถ้าได้รับมรดก 110 ล้านบาท จะเริ่มเก็บภาษี 10% ในส่วน 10 ล้านที่เกินมา เท่ากับต้องเสียภาษี 1 ล้านบาท โดยทรัพย์สินที่ต้องเสียภาษีการรับมรดก คือ อสังหาริมทรัพย์ หลักทรัพย์ เงินฝาก ยานพาหนะ และทรัพย์สินทางการเงินอื่น ๆ หากมีการประกาศเพิ่มเติมในอนาคต
เป็นภาษีที่เก็บรายปี โดยคิดมูลค่าจากมูลค่าที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง มีอัตราแตกต่างกันตามประเภทการใช้ประโยชน์
เป็นภาษีธุรกิจเฉพาะ (Specific Business Tax) เก็บจากการขายหลักทรัพย์ในตลาดหลักทรัพย์ ซึ่งคำนวณจากรายรับก่อนหักรายจ่ายใด ๆ ทั้งสิ้น โดยจะต้องเสียภาษีในอัตรา 0.10% ของมูลค่าที่ขาย
เป็นภาษีที่เก็บจากส่วนต่างราคาในการขายหุ้น โดยคิดเฉพาะส่วนที่กำไร
เรียกเก็บจากมูลค่าสุทธิของแต่ละบุคคล โดยมูลค่าสุทธิคือส่วนต่างระหว่างสินทรัพย์และหนี้สิน ไม่ว่าจะเป็นเงินสด เงินฝากในธนาคาร หุ้น พันธบัตร อสังหาริมทรัพย์ และทรัพย์สินส่วนบุคคลอื่น ๆ
มีแนวคิดการจัดเก็บภาษีว่า เมื่อการพัฒนาของรัฐ ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาอุตสาหกรรมหรือโครงสร้างคมนาคมพื้นฐาน เช่น รถไฟฟ้า รถไฟความเร็วสูง ทางด่วน สนามบิน ฯลฯ ทำให้ที่ดินบริเวณใกล้เคียง มีมูลค่าสูงขึ้น ถือเป็นการได้รับประโยชน์จากโครงการลงทุนของรัฐรูปแบบหนึ่ง
กรณีของไทย “ร่าง พ.ร.บ.ภาษีการได้รับประโยชน์จากการพัฒนาระบบสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐานด้านคมนาคมขนส่งของรัฐ” เสนอจัดเก็บภาษีลาภลอยกับเฉพาะภาคอสังหาริมทรัพย์
เลือกได้มากกว่า 1 ประเภท
ประเภทภาษีที่คุณจ่าย มีสัดส่วน 0.00% ของรายได้จากภาษีทั้งหมด ในปี 2565
“ทำอย่างไรให้คนไทยยินดีและเต็มใจที่จะเป็นส่วนหนึ่งของระบบภาษี... รัฐต้องตระหนักว่าภาษีเป็นสัญญาทางสังคมอย่างหนึ่ง เป็นการแลกเปลี่ยนระหว่างคนยินดีจ่ายภาษีด้วยสัดส่วนที่เป็นธรรม กับการที่รัฐใช้จ่ายเม็ดเงินภาษีอย่างรับผิดชอบ”
เก็บภาษีอย่างเป็นธรรมสำหรับทุกคน
โดยสรุปแล้ว ถ้ารัฐสามารถดำเนินนโยบายต่าง ๆ เพื่อขยายฐานภาษีและออกแบบให้มีการจัดเก็บอย่างเป็นธรรมได้มากขึ้น ประชาชนเองก็มีแรงจูงใจให้เข้าไปอยู่ในระบบมากขึ้น ไม่มีใครต้องแบกรับต้นทุนทางภาษีของประเทศ และรัฐก็จะมีรายได้เพียงพอต่อการสร้างบริการและสวัสดิการสาธารณะ
การจะได้มาซึ่งชีวิตดี ๆ นอกจากประชาชนต้องจ่ายภาษีให้รัฐมีเงินพอแล้ว รัฐก็ต้องใช้เงินให้โปร่งใสและมีประสิทธิภาพด้วย
แล้วรัฐไทย มีกระบวนการจัดสรรงบประมาณจากภาษีที่เราจ่าย ไปสู่การดำเนินนโยบายอย่างไรบ้าง
เข้าใจการใช้ภาษีผ่านกระบวนการจัดสรรงบประมาณ
ประกอบด้วย 3 ส่วนหลัก
โดย 4 หน่วยงาน
สำนักงบประมาณ
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ
กระทรวงการคลัง
ธนาคารแห่งประเทศไทยตัวอย่างปี 2566 
ที่มา : สำนักงบประมาณ
สำนักนายกรัฐมนตรี (2565)
ประมาณการ
รายได้ที่เป็นภาษีอากร ภาษีที่เราจ่ายอยู่ตรงนี้ 2,254,312.5 ล้านบาท
ประมาณการ
รายได้ที่มิใช่ภาษีอากร 235,687.5 ล้านบาท
ประมาณการ
รายได้รวม 2,490,000 ล้านบาท
เงินกู้เพื่อชดเชยขาดดุล 695,000 ล้านบาท
งบประมาณรายรับ
ปี 2566 3,185,000 ล้านบาท
โดย 4 หน่วยงาน
(คลิกรูปเพื่อดูชื่อ)
งบประมาณรายจ่าย
ปี 2566 3,185,000 ล้านบาท
เพื่อส่งไปให้สำนักงบประมาณพิจารณา หากหน่วยงานของบฯ มาเกินกว่าที่จะได้รับการจัดสรรจะถูกส่งกลับไปให้จัดลำดับความสำคัญใหม่
หมายเหตุ :
โดยปกติ ‘ค่าใช้จ่ายบุคลากร’ จะถูกจำแนกอยู่ตามแผนยุทธศาสตร์แต่ละด้าน
คลิกดูว่าแผนยุทธศาสตร์ไหนได้งบฯ เยอะโดย 1 หน่วยงาน
(คลิกรูปเพื่อดูชื่อ)
คลิกดูว่ากระทรวงไหนได้งบฯ เยอะสำนักงบประมาณจัดทำร่าง พ.ร.บ.งบประมาณรายจ่ายฯ และส่งให้ ครม. อนุมัติ เมื่ออนุมัติแล้ว จะจัดพิมพ์ออกมาเป็นเล่ม เพื่อส่งต่อให้รัฐสภา พิจารณาต่อไป
พิจารณา 3 วาระ กรอบเวลา 105 วัน
วาระ 1 รับหลักการและตั้งกรรมาธิการ
วาระ 2
ชั้นกรรมาธิการพิจารณารายมาตรา โดย สส. จะแปรญัตติปรับลดและเพิ่มงบประมาณได้ในขั้นตอนนี้
วาระ 3 ลงมติเห็นชอบ
พิจารณา เห็นชอบ หรือ ไม่เห็นชอบ ภายใน 20 วัน นับตั้งแต่ร่าง พ.ร.บ. งบประมาณฯ มาถึงวุฒิสภา โดยไม่สามารถแก้ไขเพิ่มเติมได้
*กรณีที่ พ.ร.บ. งบประมาณฯ ไม่ผ่านการพิจารณาของ สส. หรือ สว. จะนำไปสู่การยุบสภาหรือการลาออกของนายกรัฐมนตรี
ก่อนจะเข้าสู่กระบวนการเบิกเงิน
นำใบอนุมัติเงินไปเบิกจากกรมบัญชีกลาง
ก่อหนี้ผูกพันแผนงาน/โครงการ ตามแผนปฏิบัติงานและแผนการใช้จ่ายงบประมาณ โดยหน่วยงานจะถูกสุ่มตรวจสอบการใช้จ่ายโดยสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน
“ใช้งบประมาณอย่างไรให้ได้ประโยชน์ ที่จะจูงใจให้ประชาชนเสียภาษี... 1. ทำให้เห็นผล อยู่ใกล้ตัวประชาชน ส่งเสริมคุณภาพชีวิต
2. แก้ด้วยความโปร่งใส ที่ผ่านมากระบวนการพิจารณาการใช้งบฯ ของภาครัฐยังมีอุปสรรคเรื่องความไม่โปร่งใส เป็นกล่องดำที่ไม่มีใครรู้ และ
3. การมีส่วนร่วม ที่อาจนำไปสู่การจัดทำงบฯ แบบมีส่วนร่วม หรือ Participatory Budgeting”
ปัจจุบันยังคงมีอุปสรรคหลายอย่าง ที่ทำให้การใช้งบประมาณยังขาดประสิทธิภาพ รวมถึงการติดตามและตรวจสอบงบประมาณ เป็นเรื่องยากสำหรับประชาชนเจ้าของภาษีอย่างเราทุกคน
งบฯ รายจ่ายประจำสูง ในขณะที่งบฯ ลงทุนต่ำ กระทบต่อโอกาสการพัฒนาประเทศ
*สัดส่วนงบฯ ลงทุนปี 2563 = 20.5%, ปี 2564 = 19.8%, ปี 2565 = 19.7% และ ปี 2566 = 21.8%
ที่มา : งบประมาณฉบับประชาชน ฉบับ 2563 - 2566
ผลสัมฤทธิ์หรือผลประโยชน์ที่จะได้รับจากการใช้จ่ายงบประมาณ ยังไม่สามารถวัดผลได้อย่างเป็นรูปธรรม โดยเป็นการตั้งตัวชี้วัดในรูปแบบ “ทำอะไรไปบ้าง” มากกว่า “ทำแล้วประชาชนได้ประโยชน์อะไร”
การกำหนดตัวชี้วัดให้สอดคล้องกับเป้าหมายของนโยบาย หรือวัตถุประสงค์ของโครงการ เป็นการระบุให้ชัดเจนสำหรับคนทำงานว่า อยากเห็นพัฒนาการอะไร
แม้การพิจารณางบฯ จะเป็นไปตามลำดับความสำคัญของยุทธศาสตร์และนโยบายการพัฒนาประเทศ แต่ประชาชนไม่สามารถตรวจสอบกระบวนการตัดสินใจพิจารณาของหน่วยงานได้
1. รูปแบบเอกสารงบประมาณแบบ PDF ไม่เอื้อให้ประชาชนติดตาม ตรวจสอบ หรือมีส่วนร่วม เพราะไม่สามารถประมวลผลด้วยระบบคอมพิวเตอร์ (machine-readable) ได้
2. แม้มีการเปิดเผยกระบวนการพิจารณางบประมาณ (งบประมาณฉบับประชาชน) แต่ยังไม่มีการเปิดเผยว่าความคืบหน้าการใช้งบฯ ในแต่ละโครงการเป็นอย่างไร
คุณเคยรู้มั้ย ว่ามีการจัดทำ
คนบางกลุ่มอาจรู้สึกไม่เป็นธรรมเพราะต้องจ่ายภาษีมากกว่าคนอื่น และคนจำนวนไม่น้อยไม่เชื่อว่าภาษีที่จ่ายไปนั้น รัฐจะนำมาใช้ทำนโยบายหรือจัดสวัสดิการได้อย่างทั่วถึงและเหมาะสม
หากรัฐสามารถออกแบบนโยบายเพื่อเก็บภาษีอย่างเป็นธรรม และใช้ภาษีอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ก็อาจช่วยให้คนไทย เต็มใจจ่ายภาษี ด้วยความเชื่อว่าชีวิตจะดีและประเทศจะเจริญจากภาษีทุกบาทที่เราจ่ายไป
